Ağız ve dişleri etkileyen hastalıklar ülkemizde ve dünyada önemli sağlık sorunları arasında yer alır. Hayatı doğrudan tehdit etmeyen ancak yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyen ağız ve diş hastalıkları mutlaka tedavi edilmelidir. Ağız ve dişleri etkileyen hastalıklar tedavi edilmediği zaman dış görünüşten, sindirim problemlerine, kalp sağlığından, şiddetli ağrılara, konuşma bozukluğundan, ağız kokusuna kadar pek çok sorunu tetikleyebilmektedir.

Ağız ve diş sağlığının korunması, düzenli ve etkili bir ağız hijyeni uygulamayı gerektirir. Bunlar dişlerin günde en az iki kez fırçalanması, diş ipi veya ara yüz temizleyicileri kullanarak diş aralarının temizlenmesi, düzenli olarak dilin temizlenmesi ve ağız gargarası kullanımını içerir. Ayrıca düzenli diş muayeneleri ve temizlikleri yaptırmak, diş sağlığının korunması açısından önemlidir.

Ağız ve diş sağlığının korunması, çürüklerin ve diş eti hastalıklarının önlenmesiyle ilgili önlemleri de içerir. Diş çürükleri, düzenli olarak diş fırçalama, diyet alışkanlıklarının gözden geçirilmesi (şekerli ve asitli gıdalardan kaçınma), florür kullanımı gibi önlemlerle azaltılabilir. Diş eti hastalıkları ise düzenli diş temizlikleri ve diş eti bakımıyla önlenebilir. Bunun yanı sıra, sigara içmek gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, ağız ve diş sağlığını korumak için önemlidir.

Ağız ve diş sağlığı, sadece tedavi edici değil, aynı zamanda estetik açıdan da önemlidir. Dişlerin düzenli ve sağlıklı olması, bir kişinin gülüşünün güzelliğini ve özgüvenini artırabilir. Bu nedenle, estetik kaygılarla da ağız ve diş sağlığına özen gösterilmesi önemlidir.

Genel olarak, ağız ve diş sağlığı, ağız ve dişlerin sağlığını korumak, hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için yapılan tedavi ve önlemleri kapsayan bir disiplindir. Düzenli ağız hijyeni uygulamak, düzenli diş muayeneleri yaptırmak ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmek, ağız ve diş sağlığını korumak için önemli adımlardır.

Ağız ve Diş Sağlığı Hangi Hastalıklara Bakar?

Ağız ve diş sağlığı, çeşitli hastalıkların teşhis, tedavi ve önlenmesiyle ilgilenir. İşte ağız ve diş sağlığı alanında en yaygın olan bazı hastalıklar:

Diş Çürükleri: Diş çürükleri, diş minesinin erozyona uğraması sonucu oluşan boşluklardır. Bakterilerin neden olduğu asitler, dişlerde çürümeye ve ağrıya yol açabilir.

Diş Eti Hastalıkları: Diş eti hastalıkları, diş etlerinin iltihaplanması ve hasar görmesi durumudur. En yaygın olanı gingivitis ve periodontitis olarak bilinen iki tür diş eti hastalığıdır.

Periodontal Hastalık: Periodontal hastalık, diş etlerinin ötesine geçen ve dişleri destekleyen kemik ve dokuları etkileyen ciddi bir enfeksiyon durumudur. Periodontitis olarak da adlandırılır ve diş kaybına yol açabilir.

Diş Hassasiyeti: Diş hassasiyeti, sıcak, soğuk, tatlı veya ekşi gıdaların tüketimiyle birlikte ortaya çıkan ağrı veya rahatsızlık hissidir. Genellikle diş minesinin aşınması veya diş eti çekilmesi sonucu oluşur.

Ağız Kokusu: Ağız kokusu, kötü nefes olarak da bilinir. Genellikle ağız hijyenindeki eksiklik, diş eti hastalıkları veya ağız kuruluğu gibi faktörlerden kaynaklanır.

Temporomandibular Eklem (Çene Eklemi) Bozuklukları: Bu bozukluklar, çene eklemi ve çevresindeki kasların fonksiyon bozukluklarına ve ağrılara neden olan durumlardır. Çene eklemi ağrısı, çene kilitlenmesi ve çene hareketlerinde kısıtlama gibi belirtilerle kendini gösterebilir.     Diş çürüğüne karşı etkin koruma

Koruyucu diğer iki tedavi yöntemi de süt dişlerinin çürüğe direncini artırmak için uygulanan, "topikal flor ile çürüğe eğilimli bölgelerin kapatılması" anlamına gelen fissür sealant'tır. Çocuk 6 yaşına geldiğine, ilk kalıcı diş olan 1. büyük azı dişi ağızda yerini alır. En uzun süre ve en çok fonksiyon gören bu dişler, mutlaka fissür sealant topikal flor uygulaması ile çürüğe karşı korunmalıdır.

Estetik Diş Hekimliği

Diş tedavileri denildiğinde ‌genellikle akla öncelikle çürük dişlerin tedavisi, eksik dişlerin telafileri gibi durumlar gelse de günümüzde diş ve diş etlerine bağlı gülüş estetiği de oldukça büyük önem taşır. Dişlerde görülen çürükler, aşırı renklenmeler, çapraşıklıklar, diş yüzeyindeki ve formundaki bozukluklar, diş etlerinin dişlere göre konumları gibi sebepler diş estetiğini olumsuz etkiler. Gülüş estetiğinin yeterince iyi olmadığı durumlar, kişilerde hem sosyal hem de psikolojik anlamda olumsuz etkilere neden olur. 

Gülüş estetiğini bozan durumlar, modern estetik diş hekimliği uygulamaları sayesinde düzeltilebilir. Beyazlatma tedavileri, ‌kompozit ya da porselen ‌lamina uygulamaları, porselen ‌venner uygulamaları ve diş eti düzenlemeleri gibi ‌uygulamalar estetik diş hekimliği uygulamaları arasında yer alır.

Protez

Diş eksiklikleri, dolgu yöntemleriyle onarılamayacak kadar madde kaybı olan çürük dişler, diş kırıkları, dişin yapısına bağlı estetik problemler gibi sorunların çözümü diş protezleriyle mümkün olur.

Protez tedavileri çok geniş bir uygulama alanına sahiptir. Bunlardan ilki diş eksiklikleridir. Diş eksikliklerinin protez yöntemleriyle giderilmesinde iki çeşit uygulama mevcuttur. Bunlardan ilki dişsiz ya da çok az dişin bulunduğu ağızlara uygulanan hareketli yani takılıp çıkarılabilen protezler, diğeri ise dişteki madde kaybının fazla olduğu durumlarda yapılan kaplama tedavileri ve az sayıda diş eksikliği durumunda yapılan köprü uygulamaları yani sabit protezlerdir. Kaplamalar ve köprüler birçok farklı alternatif yöntem ve malzemeyle yapılabilir. 

Diş eksikliklerinin yanı sıra dişlerin diğer yöntemlerle giderilemeyen estetik eksikliklerinin bulunduğu durumlarda da protez ‌uygulamalarından faydalanılır. ‌Lamina porselenler böyle durumlarda uygulanan estetik protez uygulamalara örnektir. ‌İmplant üstü yapılar da yine çeşitli protez yöntemleriyle oluşturulur ve bunlara ‌implant üstü protezler adı verilir. 

Ağız ve diş sağlığı koruma

1. Bir çok diş çürüğünün oluşumu aylar sürer. Diş hekimine gitmek için dişlerin ağrıması beklenmemelidir. Yılda iki kez diş hekimine gidilmelidir .

2. Çocukluk dönemindeki beslenme diş sağlığı yönünden çok önemlidir. Kalsiyum, fosfor ve flor mineralleri yeterince alınmalıdır. Dişeti diş sağlığı ve sağlamlığı için gerekli C, a ve d vitamini eksikliği olmamalıdır. Süt, süt ürünleri ve taze meyvalar özellikle yararlıdır.

3. Sürekli yumuşak besinlerle beslenmekten kaçınmalıdır. Havuç, elma gibi yiyecekleri ısırarak yemek diş sağlığı için gereklidir.

4. Öğün aralarında rasgele yemekten ve şekerlemelerden kaçınmalı, her tatlı yiyecekten sonra ağız suyla çalkalanmalıdır. Asit, kola, gazoz gibi içeceklerden kaçınmalıdır.

5. Her akşam yatmadan önce ve yemeklerden sonra dişler tekniğine uygun olarak fırçalanmalıdır.

6. Dişler kürdan dahil hiç bir şeyle karıştırılmamalıdır. Diş araları temizliğinde diş ipi kullanılabilir.

7. Sigara ve alkol diş sağlığı için çok zararlıdır.

8. Fındık, ceviz gibi şeyler dişlerle kırılmamalıdır.

9. Sakız çiğneme, ağıza kalem, parmak sokma, tırnak yeme, dudak, parmak, yanak ısırma, özellikle ilk okul sıralarında çeneye el dayama gibi alışkanlıkların dişler ve çene için zararlı olduğu unutulmamalı, bunlardan kaçınmalıdır.

10. Çok soğuk ve çok sıcak yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalıdır.

11. Diş hekimi gerekli görmedikçe diş çektirmemeli, özellikle bilgisiz kişilere diş çektirmekten kaçınılmalıdır.

12. Çocuklara 2 yaşından sonra yalancı meme, biberon kullandırtmamalıdır.

13. Ağzı açık uyuma dişlere zararlı olduğundan burunda böyle uyumaya sebep olan tıkanıklık nedenleri araştırılıp ortadan kaldırılmalıdır.

Ağız ve diş sağlığı hastalıklarının neden olduğu diğer hastalıklar

1. Dolaşım sistemi bozuklukları

2. Kalp hastalıkları

3. Sinüzit

4. Bademcik iltihabı

5. Romatizma

6. Kemik erimesi

7. Diyabet

8. Sindirim Problemleri